Nieuwe bezoekers?

Leegstand van kerken

Herbestemming van religieus erfgoed is een actueel onderwerp.

De leegstand van kerkgebouwen bestaat nu al en het aantal kerken dat de religieuze functie verliest, zal naar verwachting in de nabije toekomst toenemen. Een zorgwekkend vooruitzicht omdat leegstand maar ook verpaupering grote afbreuk doet aan het rijke religieuze erfgoed van Fryslân. Maar niet alleen dat. Mocht na een tijd van leegstand en verpaupering overgegaan worden tot afbraak van een kerk, dan wordt het karakteristieke beeld van platteland, dorp en stad danig aangetast. Leegstand en verval betekent verlies op vele fronten. Dit probleem heeft zelfs aandacht gekregen in het regeerakkoord van Rutte III: “Speciale aandacht voor monumentale kerken, ook als die leeg komen te staan, is nodig. Er wordt geïnvesteerd in onderhoud en herbestemming”. Landelijk is het Platform Toekomst Religieus Erfgoed opgericht voor opinie, kennis en ruimte voor discussie en verbinding over voortgaand gebruik, her- en nevenbestemming van religieus erfgoed in Nederland. Gemeenten krijgen een stimuleringssubsidie krijgen als zij een Kerkenvisie opstellen.

Er zal dus op herbestemmen en opnieuw passend en nuttig gebruik moeten worden ingezet. Kerken die hun religieuze functie hebben verloren, bieden immers een geweldige kans om nieuwe functies stijlvol te huisvesten. Van de ca. 770 kerken die Fryslân rijk is, zijn er al ruim 240 herbestemd. Met de verwachte leegstand zullen er in de toekomst nog veel meer kerken dit voorbeeld gaan volgen.

Coördinatiepunt Fryske Tsjerken

Het herbestemmen van kerken, vooral middelgrote en grote kerken, gaat niet vanzelf. Hier gaat meestal een emotioneel proces van jaren aan vooraf. Kerkeigenaren die uiteindelijk besloten hebben om de kerk te verkopen of initiatiefnemers die een kerk in gebruik willen nemen, kunnen een beroep doen op het Coördinatiepunt Fryske Tsjerken. Dit team adviseert kerk- en parochiebesturen over hun problemen, bijvoorbeeld hoe de kerk een extra of nieuwe functie zou kunnen krijgen. Aan de vraagzijde adviseert het Coördinatiepunt Fryske Tsjerken ondernemers, stichtingen of particulieren die zich in een kerk willen huisvesten of een idee voor een tweede of nieuwe functie hebben.

Rol van het Steunpunt

Wij zijn projecttrekker van het Coördinatiepunt Fryske Tsjerken. We werken ook samen met andere in het Monumintehûs Fryslân gehuisveste erfgoedorganisaties op dit gebied, zoals de stichting Alde Fryske Tsjerken en stichting Beheer Kerkelijke Gebouwen Noord-Nederland.